Giữa lòng huyện đảo Cô Tô, Khu di tích Dốc Khoai sừng sững như một trang sử sống động, lưu giữ những ký ức thiêng liêng về hành trình xây dựng và bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam. Nơi đây không chỉ là một địa danh, mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, tinh thần kiên cường của quân và dân Cô Tô, gắn liền với sự kiện Bác Hồ kính yêu đặt chân đến hòn đảo tiền tiêu này.
Năm 1961, một dấu mốc lịch sử trọng đại đã diễn ra trên đảo Cô Tô khi Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, ghé thăm nơi đây trong chuyến công tác từ Trà Cổ đến đảo. Sự kiện này không chỉ thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Bác đối với cuộc sống, lao động của quân dân nơi biên cương hải đảo, mà còn mang ý nghĩa động viên tinh thần to lớn, khẳng định tầm quan trọng chiến lược của Cô Tô trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Sau này, ngày 23 tháng 3 năm 1994, Cô Tô chính thức được nâng lên thành huyện, đánh dấu bước phát triển mới trên con đường hội nhập và phát triển. Và ngày 23 tháng 12 năm 1994, ngày đảo Cô Tô chính thức ra đời càng khắc sâu dấu mốc quan trọng này.
Trong chuyến thăm lịch sử năm ấy, Bác Hồ đã dành thời gian quý báu gặp gỡ, trò chuyện cùng người dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của họ, đồng thời trực tiếp thị sát các cơ sở sản xuất trên đảo. Xúc động trước tình cảm chân thành và ghi nhớ công lao trời biển của Bác, nhân dân huyện đảo Cô Tô đã đồng lòng xin phép xây dựng tượng đài Bác Hồ ngay trên mảnh đất quê hương mình. Cùng với tượng đài uy nghi, nhà lưu niệm và bia tưởng niệm cũng được dựng lên, tạo thành một quần thể di tích trang nghiêm, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc và tình cảm kính yêu vô bờ bến đối với Bác Hồ.
Khu di tích Dốc Khoai được hình thành từ ba phần chính, mỗi phần mang một ý nghĩa riêng biệt. Tượng đài Bác Hồ, trung tâm của khu di tích, được đặt trang trọng trong một khuôn viên xanh mát, rộng rãi, tạo không gian thanh tịnh, trang nghiêm. Nhà lưu niệm là nơi trưng bày những hình ảnh, tư liệu quý giá về chuyến thăm của Bác, giúp du khách hiểu rõ hơn về sự kiện lịch sử này và tình cảm của Bác dành cho Cô Tô. Và Dốc Khoai, địa danh gắn liền với câu chuyện Bác từng đến xem bới khoai, trở thành một điểm nhấn đặc biệt, mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Chính từ sự kiện này, địa danh Dốc Khoai ra đời, không chỉ là tên gọi một vùng đất, mà còn là biểu tượng cho tinh thần lao động cần cù, ý chí kiên cường bất khuất của người dân Cô Tô trong suốt những năm tháng đấu tranh gian khổ chống thực dân Pháp, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Tọa lạc ngay phía sau khu vực tượng niệm Bác Hồ, gần trung tâm thị trấn Cô Tô, Khu di tích Dốc Khoai có vị trí thuận tiện, dễ dàng tiếp cận cho mọi du khách. Nơi đây không chỉ là một điểm đến tham quan hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước, mà còn là một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, nhắc nhở thế hệ trẻ về những giá trị lịch sử, văn hóa quý báu, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm trong việc bảo vệ và xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu mạnh. Đến Cô Tô, ghé thăm Dốc Khoai, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp mà còn có cơ hội tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, cảm nhận sâu sắc hơn về tình yêu biển đảo, tình yêu Tổ quốc trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.
