Mùa hè đến, Cô Tô không chỉ quyến rũ du khách bởi vẻ đẹp biển đảo mà còn bởi ẩm thực độc đáo, bổ dưỡng. Trong số đó, canh cầu gai nổi lên như một món ăn không thể bỏ lỡ, mang hương vị đặc trưng của vùng biển này.
Cầu gai, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như nhum biển hay nhím biển, là một loại hải sản quý giá, giàu dinh dưỡng. Thuộc họ động vật da gai, chúng có hình dạng cầu tròn với lớp vỏ xù xì gai nhọn bên ngoài, đường kính từ 3 đến 10cm. Khi còn non, cầu gai mang dáng vẻ xù xì như quả chôm chôm, màu đen thẫm. Trưởng thành, chúng tròn dẹt, kích thước tương đương quả cam sành. Phần thịt съедобный của cầu gai, hay còn gọi là trứng nhum, chiếm một tỷ lệ khá khiêm tốn so với lớp vỏ đồ sộ. Thịt có dạng hình sao 5-6 cánh, màu vàng hoặc cam bắt mắt, ẩn mình dọc theo lớp vỏ. Được ví như “nhân sâm của biển”, cầu gai chứa đựng giá trị dinh dưỡng cao, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.
Cầu gai Cô Tô có hai loại phổ biến: gai ngắn và gai dài. Dù có thể chế biến thành nhiều món ngon lạ miệng, canh cầu gai vẫn là lựa chọn được ưa chuộng hơn cả bởi hương vị thanh mát, dễ ăn. Anh Lê Văn Minh, một đầu bếp giàu kinh nghiệm tại thị trấn Cô Tô, chia sẻ: “Cầu gai vào mùa, đặc biệt là tháng 5, tháng 6 âm lịch, là thời điểm béo và ngon nhất. Chúng sinh sống trong các hang đá, rạn san hô, thức ăn chính là rong biển. Để bắt được cầu gai không hề dễ dàng, người thợ lặn phải khéo léo dùng móc sắt chữ L luồn vào hang, khều chúng ra.” Điều thú vị là, dù kích thước nhỏ và ít thịt hơn, cầu gai gai ngắn lại được ưu ái chọn nấu canh bởi hương vị thơm ngon và độ béo ngậy đặc trưng.
Tương tự nhiều loại hải sản khác, bí quyết để canh cầu gai ngon nằm ở nguyên liệu tươi sống. Cầu gai vừa được đánh bắt lên bờ sẽ giữ trọn vẹn vị ngọt tự nhiên và đậm đà. Sau khi sơ chế sạch sẽ, cầu gai được tách đôi bằng một kỹ thuật riêng biệt: sử dụng dụng cụ hình chữ V chuyên dụng để tách đôi thân, thay vì dùng dao thông thường. Tiếp đó, phần ruột và gân được loại bỏ, chỉ giữ lại phần thịt vàng ươm.
Cách nấu canh cầu gai lại vô cùng đơn giản. Nước dùng được đun sôi, nêm nếm gia vị vừa ăn với mắm, muối, ớt trái, rồi nhẹ nhàng thả thịt cầu gai vào, đun nhỏ lửa khoảng 1-2 phút cho đến khi miếng thịt nở bung như bông hoa. Trong quá trình nấu, cần vớt bọt thường xuyên để nước canh được trong và đẹp mắt. Lửa nhỏ liu riu giúp canh không bị cháy bén, giữ được hương vị tinh tế. Cuối cùng, hành tây thái nhỏ được thêm vào, bếp tắt, món canh giản dị mà thơm ngon đã sẵn sàng. Hành tây không chỉ tăng thêm vị ngọt tự nhiên mà còn tạo nên sự kết hợp hương vị độc đáo cho món canh.
Trong những ngày hè oi ả, một bát canh cầu gai ngọt mát không chỉ là món ăn giải nhiệt tuyệt vời mà còn là nguồn cung cấp dưỡng chất quý giá cho cơ thể. Đến Cô Tô, đừng quên thưởng thức món canh đặc sản này để cảm nhận trọn vẹn tinh túy ẩm thực biển đảo và lưu giữ những kỷ niệm khó quên về hòn đảo ngọc xinh đẹp.
